Lão nông dân tộc Thái với mô hình cá Dầm Xanh tiền tỉ

Cá giống sau khi sinh ra được 3 tháng sẽ được ông Khường xuất bán đi khắp các tỉnh thành trong cả nước.

Chúng tôi đến thăm mô hình nuôi cá Dầm Xanh của hộ ông Hà Văn Khường ở bản Pượn, xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa - một hộ đồng bào dân tộc Thái đã vươn lên thoát nghèo, trở thành hộ giàu trong bản. Theo lời ông Khường kể lại, năm 1995 ông lập gia đình và được bố mẹ vợ cho 30 con cá Dầm Xanh giống. Sẵn có trong khuôn viên nhà có nhiều ao nhỏ nên ông Khường nuôi thử nghiệm. Được hơn 1 năm ông phát hiện, cá bắt đầu đẻ trứng. Ban đầu ông nhân giống chủ yếu phục vụ nuôi trong gia đình và bán cho các hộ trong bản.

Năm 1014, ông Khường dùng mạng xã hội như facebook, zalo...chia sẻ mô hình nuôi cá Dầm Xanh lên mạng và được nhiều người ở các nơi liên hệ đặt cá giống. Hiện nay, mỗi năm trang trại của ông Khường đang cung cấp ra thị trường 250.000 con cá giống mỗi năm. Doanh thu đạt 600 triệu đồng, trừ phí thu lãi gần 400 triệu đồng.

Bản Pượn là một bản đặc biệt khó khăn, hoàn cảnh kinh tế của gia đình ông Khường cũng như bao nhiều hộ dân khác. Thấu hiểu được những khó khăn đó, ông Khường quyết tâm vươn lên trong làm ăn phát triển kinh tế cho gi đình. Việc nuôi cá Dầm Xanh sau khi đã có đủ kinh nghiệm trong tay, ông Khường đã tận tay chỉ bảo cho các hộ dân khác cách nuôi. Không chỉ là cầm tay chỉ việc, những hộ nào thiếu vốn, thiếu tiền mua thức ăn thì ông Khường cung cấp cá giống, khi nào các hộ thu hoạch, có tiền mới hoàn trả.

Theo ông Khường, đặc tính nổi bật của cá Dầm Xanh đó chính là khả năng kháng bệnh tốt, thịt chắc, thơm ngon. Chúng ưa môi trường nước sạch, thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên và thường được nuôi trong các vùng có sông, suối nước trong. Đặc điểm cơ bản của cá Dầm Xanh là lớn chậm, thịt chắc; càng nuôi lâu thịt càng dai giòn ngọt, giá càng cao, thông thường phải nuôi từ 3 năm trở lên, đạt trọng lượng trên 2kg mới bắt đầu xuất bán.

Hiện nay, trong ao nuôi của gia đình có 260 con cá Dầm Xanh sinh sản có tuổi đời lên đến hàng chục năm tuổi.

Nguồn thức ăn chính của cá giống Dầm Xanh là bột sắn say và nấu chín nhuyễn. Để có nguồn thức ăn cho việc nuôi cá Dầm Xanh, gia đình ông Khường đã trồng 1ha sắn để phục vụ việc nuôi cá. Sắn thu hoạch về phơi khô, được nghiền thành bột, mỗi ngày hai vợ chồng ông Khường sẽ nấu chín cho cá ăn.

Giống cá Dầm Xanh từ khi đẻ đến khi xuất bán là 3 tháng, khi cá to bằng ngón tay người lớn là xuất bán, giá bán 4.000 đồng/con. Hiện nay, bản Pượn có 34/39 hộ nuôi cá Dầm Xanh. Những hộ dân nơi đây đã tận dụng tốt nguồn nước suối Pượn, nguồn nước trong mát, rất sạch phù hợp với việc nuôi cá Dầm Xanh.

Năm 2021, anh Vi Văn Hậu, 44 tuổi, là hộ gia đình khó khăn ở bản Pượn có nhu cầu nuôi cá Dầm Xanh đã được ông Khường hỗ trợ 3 vạn con cá giống, chia sẻ kĩ thuật nuôi và chăm sóc. Sau 3 năm anh Hậu đã xuất bán được hơn 2 tấn, với giá bán 150.000 đồng/kg, trừ phí anh thu lãi hơn 200 triệu đồng. Gia đình anh Hậu đang xây dựng ngôi nhà kiên cố, thay cho ngôi nhà sàn đã xiêu vẹo sau hàng chục năm sử dụng.

anh Vi Văn Hậu (áo đen) đã trở thành hộ thoát nghèo sau khi tham gia nuôi mô hình cá Dầm Xanh.

Hiện nay, trong khu vực ao nuôi của gia đình ông Khường có 260 con cá giống, nhiều con có trọng lượng trên 10kg và có tuổi đời lên đến 25 năm. Từ nguồn trứng cá sinh sản ra, ông Khường cải tạo diện tích đất xung quanh nhà, trước đây trồng lúa thành 14 ao nuôi.

Trao đổi với ông Phạm Bá Tuế, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Sơn được cho biết: Mô hình nuôi cá giống Dầm Xanh của hộ ông Hà Văn Khường, bản Pượn là mô hình điểm tại địa phương. Trang trại đang cung cấp ra thị trường 250.000 con cá giống, tạo công ăn việc làm, nguồn thu nhập cho cho gia đình. Từ mô hình của hộ ông Khường, nhiều hộ dân trong bản đã học tập cùng nhau phát triển kinh tế, những vị trí có thể cải tạo làm ao nuôi đều được người dân tận dụng để nuôi cá Dầm Xanh.

“Toàn bộ diện tích đồi núi trọc trước đây được các hộ dân chuyển sang trồng cây chuối, cây sắn, trồng cỏ voi để làm nguồn thức ăn chính để nuôi cá thương phẩm. Phát triển nuôi cá Dầm Xanh chính là hướng đi phù hợp với địa phương, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập của người dân” - Ông Tuế chia sẻ.

Hàng ngày, công việc cho cá ăn được hai vợ chồng ông Khường phụ trách đảm nhiệm.

Từ một hộ gia đình trong diện nghèo, ông Khường đã vươn lên làm giàu từ nuôi cá giống, cá Dầm Xanh thương phẩm. Không những vậy, ông Khường cũng sống rất chân thành, tình làng nghĩa xóm được vợ chồng ông đặt lên hàng đầu. Nhiều hộ gia đình nghèo trong bản khi làm nhà thiếu tiền ông sẵn sàng cho vay không tính lãi[, không ấn định thời gian trả nợ. Chỉ riêng từ cuối năm 2024 đến nay ông đang cho 8 hộ vay tiền, hộ nhiều nhất 60 triệu, tổng số tiền cho vay là 400 triệu đồng.

Hiện nay, bản thân ông Hà Văn Khường và các hộ dân ở bản Pượn mong muốn, tuyến đướng chính dẫn vào bản sẽ sớm hoàn thành, giúp việc giao thương được thuận lợi, các thương lái sẽ dễ dàng tới thu mua cá. Từ đó, giúp mở rộng thị trường, đưa thương hiệu cá Dầm Xanh bản Pượn được người tiêu dùng biết tới rộng rãi.