Thaco quyết tâm làm đường sắt cao tốc Bắc – Nam: Vay 80% vốn, lập hệ sinh thái công ty con để hút dòng tiền tỷ USD
Thaco đưa ra phương án tài chính quy mô lớn: chỉ giữ 20% vốn chủ sở hữu và huy động 80% còn lại thông qua các công ty con và đối tác quốc tế. Doanh nghiệp khẳng định đã chuẩn bị nguồn lực, cam kết tiến độ và đặt mục tiêu nội địa hóa sâu các hạng mục của dự án.
Cuộc họp về dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam do Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình chủ trì sáng 27/11 đã thu hút sự tham gia của năm doanh nghiệp đăng ký ý tưởng đầu tư. Tại đây, các đơn vị trình bày phương án tài chính, mô hình triển khai cùng mức độ cam kết để hiện thực hóa dự án hạ tầng quy mô lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Trong nhóm doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ kỹ nhất, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) của tỷ phú Trần Bá Dương đưa ra đề xuất tham gia dự án theo hình thức đầu tư – kinh doanh theo Luật Đầu tư. Tổng Giám đốc Nguyễn Hoàng Tuệ cho biết Thaco sẵn sàng đảm trách 20% vốn chủ sở hữu, còn lại 80% sẽ huy động và đi vay. Để mở rộng quy mô tài chính, tập đoàn sẽ lập loạt công ty con huy động dòng vốn từ các đối tác trong và ngoài nước, tạo không gian thu hút lượng vốn hàng chục tỷ USD.
Trên cơ sở tính toán nguồn lực, Thaco đặt mục tiêu thi công đoạn Hà Nội – Vinh và TP.HCM – Nha Trang trong 5 năm; đoạn Nha Trang – Vinh kéo dài 7 năm. Doanh nghiệp cam kết chuẩn bị đầy đủ nhân sự, đảm bảo tiến độ – chất lượng, giữ tiến trình giải ngân đúng kế hoạch. Song song, Thaco muốn đẩy mạnh nội địa hóa, hướng tới sản xuất toa tàu và đầu máy tại Việt Nam vào năm 2039. Tập đoàn cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành bộ tiêu chuẩn và cơ chế liên quan để hoàn thiện phương án đầu tư.
Một nhà đầu tư khác, Vinspeed – doanh nghiệp thành lập chuyên biệt cho dự án – ước tính tổng mức đầu tư toàn tuyến trên 61 tỷ USD (chưa tính giải phóng mặt bằng). Vinspeed đề xuất mô hình vay 80% vốn, trả trong 30 năm và đưa ra cam kết “cứng”: chấp nhận rủi ro kinh doanh, không để xảy ra đội vốn, đồng thời tập trung nghiên cứu công nghệ mang thương hiệu Việt.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng yêu cầu. Tập đoàn Discovery mong muốn đầu tư theo mô hình thu hồi vốn nhưng quy mô chỉ 70 nhân sự, vốn 2.000–3.000 tỷ đồng – quá nhỏ so với tiêu chuẩn dự án. Công ty Việt Nam 3000 đưa ra phương án PPP nhưng không trả lời được câu hỏi về tỷ lệ vốn góp và cơ sở pháp lý huy động vốn. Còn liên minh Mekolor – Great (USA) dù từng tuyên bố có thể huy động 100 tỷ USD nhưng lại không tham dự họp và cơ quan chức năng cũng không thể liên lạc.
Đại diện CTCP Vận tải đường sắt Việt Nam cũng bày tỏ mong muốn tham gia, chủ yếu ở mảng thiết bị tín hiệu, hệ thống điện phục vụ vận hành tuyến cao tốc.
Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình kết luận rằng dự án có quy mô đặc biệt lớn, hàm lượng công nghệ cao, đòi hỏi sự sàng lọc nhà đầu tư nghiêm ngặt. Ông nhấn mạnh nguyên tắc công tâm – minh bạch – công khai, đồng thời đánh giá cao những doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng và bày tỏ thiện chí thực sự. Bộ Xây dựng cũng cho biết nhiều hồ sơ doanh nghiệp gửi đến còn thiếu thông tin, ý tưởng mơ hồ, năng lực tài chính không đáp ứng yêu cầu.
Phó Thủ tướng khẳng định Chính phủ hoan nghênh mọi nhà đầu tư nghiêm túc muốn góp phần thay đổi hạ tầng quốc gia trong kỷ nguyên mới, nhưng quá trình lựa chọn phải dựa trên năng lực thật.