Chứng khoán Tiên Phong (TPS) và khoản đầu tư thua lỗ vào những lô trái phiếu nghìn tỷ đồng của Tập đoàn R&H

Khi từ khoá "trái phiếu" đang rất nóng trên thị trường tài chính Việt Nam sau vụ Tân Hoàng Minh bị huỷ 9 đợt phát hành trái phiếu tổng cộng hơn 10.000 tỷ đồng, thì những "phi vụ" phát hành trái phiếu trong nước được "soi" kỹ hơn.

Gần đây nhà đầu tư đặt sự chú ý đến trái phiếu của Tập đoàn R&H - một tập đoàn liên quan bất động sản có tuổi đời rất trẻ, thành lập năm 2019. Tuy “trẻ” nhưng R&H đặt tham vọng rất lớn, mong muốn đến năm 2025 trở thành thương hiệu mới nổi cho biểu tượng hợp tác thành công trong lĩnh vực đầu tư bất động sản tại Việt Nam. Và tầm nhìn đến năm 2030 trở thành thương hiệu TOP 10 trong lĩnh vực đầu tư các dự án bất động sản tại Việt Nam.

Cùng với các tham vọng được "viết" lên tại trang chủ công ty, thì Tập đoàn R&H cũng được nhắc tới với việc rầm rộ huy động hàng nghìn tỷ đồng từ trái phiếu trong năm 2021. Một trong số các lô trái phiếu đó vừa đến ngày đáo hạn tháng 9/2022 vừa qua.

Tập đoàn mới nổi R&H và các lô trái phiếu nghìn tỷ

Thông tin từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cho biết, chỉ trong năm 2021 Tập đoàn R&H đã phát hành tổng cộng 7 đợt trái phiếu.

Trong đó lô trái phiếu từ RHGCH2123002 đến RHGCH2123004 tổng giá trị 2.500 tỷ đồng, kỳ hạn 18 tháng, đáo hạn vào tháng 4 và tháng 5/2023 đều có mục đích đợt phát hành là nhằm bổ sung vốn hoạt động, thực hiện các hoạt động mua bán/sáp nhập của công ty, đầu tư và/hoặc hợp tác kinh doanh với đối tác để phát triển các dự án bất động sản tiềm năng.

Tài sản đảm bảo cho các lô trái phiếu này là: (1) Cổ phần sở hữu của các cổ đông tại 1 doanh nghiệp bất động sản cùng quyền, quyền lợi và lợi ích hoặc các khoản tiền phân chia có liên quan. (2) 51% cổ phần thuộc sở hữu của các cổ đông tại CTCP Đầu tư Xuân Phú Hải cùng các quyền lợi, nghĩa vụ hoặc tiền phân chia có liên quan. (3) 100% phần vốn góp thuộc sở hữu của bên liên quan tại Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Friends cùng quyền lợi liên quan. (4) Quyền sử dụng đất tại khu đất thực hiện Dự án Grand Mercure Hội An. (5) Quyền tài sản (bao gồm quyền phát triển dự án  và dòng tiền phát sinh các tài sản khác có liên quan) thuộc khu đất theo quy hoạch Dự án Grand Mercure Hội An). (6) Các tài sản khác.

Số cổ phiếu này do 1 công ty chứng khoán duy nhất mua.

(Liên quan Friends và Xuân Phú Hải sẽ nói rõ phía sau)

Lô trái phiếu RHGCH2122001 phát hành ngày 20/9/2021 kỳ hạn 12 tháng, đáo hạn vào 21/9/2022 có tổng giá trị 650 tỷ đồng nhằm huy động vốn bổ sung vốn hoạt động và/hoặc hợp tác với các đối tác để phát triển các dự án bất động sản tiềm năng thông qua nhiều hình thức khác nhau được pháp luật cho phép.

Tài sản đảm bảo cho lô trái phiếu này là (1) 100% cổ phần thuộc sở hữu của các cổ đông tại CTCP Đầu tư phát triển Sơn Long cùng các quyền và nghĩa vụ phát sinh. (2) Quyền tài sản (bao gồm quyền phát triển dự án, dòng tiền phát sinh và ác tài sản khác liên quan) thuộc khu đất theo quy hoạch xây dựng Dự án Bãi Cháy. (3) Quyền sử dụng của khu đất thực hiện Dự án Bãi Cháy. (4) Và các tài sản khác.

Lô trái phiếu này cũng do 1 công ty chứng khoán mua trọn.

Như vậy chỉ trong vòng chưa đến 2 tháng từ 20/9 đến 3/11/2022 Tập đoàn R&H đã phát hành 4 lô trái phiếu tổng giá trị 3.150 tỷ đồng, đều do Chứng khoán Tiên Phong tư vấn phát hành, đại lý đăng ký, thanh toán và chuyển nhượng… Số trái phiếu này có kỳ hạn 12 đến 18 tháng, trong đó có lô trái phiếu 650 tỷ đồng đáo hạn tháng 9/2022.

Tiếp đó trong tháng 12/2021 Tập đoàn R&H tiếp tục phát hành 3 lô trái phiếu tổng giá trị hơn 5.000 tỷ đồng. Các trái phiếu này có kỳ hạn đến 36 tháng, đáo hạn tháng 12/2024. Số trái phiếu này không công bố rõ thông tin cụ thể, nhưng lô RHGCH2124005 và RHGCH2124006 xuất hiện trong số trái phiếu đầu tư của Chứng khoán Tiên Phong.

Mối quan hệ giữa Chứng khoán Tiên Phong và Tập đoàn R&H

Thông tin công bố các lô trái phiếu của Tập đoàn R&H trên HNX cho thấy những lô trái phiếu từ RHGCH2122001 đến RHGCH2123004 đều do CTCP Chứng khoán Tiên Phong (Chứng khoán TPS - mã chứng khoán ORS) tư vấn phát hành.

Chứng khoán Tiên Phong còn ghi dấu ấn nhiều hơn ở những lô trái phiếu này, không chỉ là tổ chức tư vấn phát hành, còn là đơn vị đăng ký, thanh toán và quản lý chuyển nhượng, đại diện người sở hữu trái phiếu.

Không chỉ vậy Chứng khoán Tiên Phong còn có nhiều “mối quan hệ” khác với R&H. Báo cáo tài chính soát xét 6 tháng đầu năm 2022 của Chứng khoán Tiên Phong ghi nhận trong kỳ TPS có mua trái phiếu mã RHGCH2124006 của Tập đoàn R&H. Báo cáo ghi nhận tổng giá trị giao dịch của công ty chứng khoán trong 6 tháng đầu năm đạt hơn 85.500 tỷ đồng, trong đó riêng giao dịch trái phiếu đã hơn 83.300 tỷ đồng, chiếm trên 97% tổng giá trị giao dịch của TPS trong kỳ.

Tổng giá trị các loại tài sản tài chính ghi nhận thông qua lãi/lỗ của TPS đến cuối năm 2021 đạt 1.833 tỷ đồng, và giảm về còn 960 tỷ đồng giá trị gốc đến cuối quý 2/2022 – tương ứng bán đi trong kỳ hơn 900 tỷ đồng, trong đó riêng bán số trái phiếu chưa niêm yết đã hơn 775 tỷ đồng, trong đó có mua bán trái phiếu của Tập đoàn R&H.

Kết quả của 6 tháng đầu năm 2022 cho biết Chứng khoán Tiên Phong đã phải ghi lỗ hơn 552 tỷ đồng từ bán các tài sản tài chính FVTPL, trong đó lỗ bán trái phiếu chưa niêm yết đã gần 459 tỷ đồng. Nhận lãi từ các tài sản tài chính FVTPL đạt hơn 364 tỷ đồng. Kết qủa ương ứng lỗ ròng từ việc bán các tài sản tài chính 187 tỷ đồng (cùng kỳ lỗ ròng gần 14 tỷ đồng).

Báo cáo cho biết trong nửa đầu năm 2022 Chứng khoán Tiên Phong tập trung nhiều vào giao dịch trái phiếu. Tổng khối lượng giao dịch trái phiếu chưa niêm yết trong kỳ hơn 200,79 triệu đơn vị, tương ứng hơn 20.300 tỷ đồng.

Không chỉ còn nắm giữ trái phiếu RHGCH2124006 đến cuối quý 2, mà hoạt động mua bán trái phiếu Tập đoàn R&H của Chứng khoán Tiên Phong diễn ra rất nhiều. Báo cáo ghi nhận luỹ kế 6 tháng đầu năm 2022 Chứng khoán Tiên Phong đã giao dịch hàng chục triệu trái phiếu “họ R&H” và ghi nhận số lỗ hơn 111 tỷ đồng trong tổng số lỗ hơn 187 tỷ đồng từ mua bán tài sản FVTPL.

Không chỉ phát sinh các khoản đầu tư mua bán trái phiếu, Tập đoàn R&H còn xuất hiện ở khoản mục phải thu dịch vụ công ty chứng khoán cung cấp liên quan đến tư vấn phát hành trái phiếu 200 tỷ đồng (tăng 140 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm). Cũng đồng nghĩa với việc  năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022 ORS đều có các hoạt động tư vấn phát hành cho Tập đoàn R&H.

Danh sách các khoản phải thu dịch vụ tư vấn của Chứng khoán Tiên Phong còn xuất hiện những cái tên khác như CTCP VIG Properties (233 tỷ đồng), CTCP Đầu tư và dịch vụ Helios (210 tỷ đồng), CTCP Vital Investments Group (175 tỷ đồng), CTCP Sài Gòn Thủ Thiêm (171 tỷ đồng) và các khách hàng khác (392 tỷ đồng). Khoản phải thu này tăng 818 tỷ đồng so với đầu kỳ, lên 1.382 tỷ đồng.

Một điểm khác liên quan là trong các thông tin giao dịch đảm bảo tài sản của Tập đoàn R&H lại không xuất hiện các thông tin đảm bảo như đăng ký trên công bố phát hành trái phiếu. Thời gian 2021 cũng không có thông tin đăng ký tài sản đảm bảo. Mà đến tháng 3/2022 mới có đăng ký tài sản đảm bảo, nội dung tài sản cũng không khớp với các lô trái phiếu có công bố thông tin phía trên.

Liên quan đến Xây dựng Friends và Xuân Phú Hải trong thông tin tài sản đảm bảo của Tập đoàn R&H nêu trên, lần theo dữ liệu cho thấy Friend lại đang có giao dịch đảm bảo tại chính Vietinbank chi nhánh 4 Thành phố Hồ Chí Minh. Hợp đồng ký tháng 1/2022 và đăng ký đảm bảo tháng 3/2022.

Tài sản đảm bảo là 28.552.534 cổ phần của CTCP Đầu tư Xây dựng Xuân Phú Hải thuộc sở hữu của Xây dựng Friend, tương ứng 50,987% vốn điều lệ của Xuân Phú Hải cùng tất cả các quyền lợi và nghĩa vụ, quyền tài sản liên quan phát sinh từ số cổ phần này tại Xuân Phú Hải.

Công ty Xuân Phú Hải thành lập tháng 9/2011 do bà Phạm thị Hạnh là người đại diện. Thông tin thế chấp của Xuân Phú Hải cũng có tại Vietinbank chi nhánh 4 Thành phố Hồ Chí Minh. Dữ liệu cho biết Thông tin thế chấp tài sản đảm bảo của Xuân Phú Hải cho biết cũng trong giai đoạn tháng 3/2022 công ty có đăng ký giao dịch đảm bảo tại vietinbank chi nhánh 4 Thành phố Hồ Chí Minh. Hợp đồng ký từ tháng 1/2022 như Friends và R&H.

Tài sản mà Xuân Phú Hải thế chấp tại Vietinbank là các quyền tài sản, bao gồm quyền đòi nợ, quyền được phân chia, sử dụng và khai thác sản phẩm, toàn bộ các lợi ích thu được liên quan đến việc sở hữu, phát triển, khai thác Dự án Khu du lịch tại phương Điện Dương, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (không bao gồm quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất). Cùng với số dư trên tài khoản chuyên thu nhằm nhận toàn bộ doanh thu phát sinh từ việc khai thác, kinh doanh dự án này. Lợi ích thu được nêu trên không bao gồm quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất.

Sau thời điểm đó Xuân Phú Hải đã mấy lần cập nhật tài sản đảm bảo, nhưng LOẠI TRỪ quyền tài sản phát sinh từ các hợp đồng được liệt kê, không phải là bổ sung tài sản đảm bảo. Ví dụ như tháng 6/2022 có thay đổi thông tin tài sản đảm bảo, có thêm đoạn Loại trừ như sau:

Vòng tài sản đảm bảo của R&H: R&H thế chấp cổ phần tại Friend và Xuân Phú Hải (kèm dự án); Frends  cũng đưa cổ phần tại Xuân Phú Hải đó ra thế chấp; còn Xuân Phú Hải đưa dự án ra thế chấp.

Chứng khoán Tiên Phong đang làm ăn ra sao

Kết quả kinh doanh, cộng doanh thu hoạt động năm 2021 đạt 1.436 tỷ đồng, gấp 3,7 lần năm 2020. Và lợi nhuận sau thuế năm 2021 cũng tăng 137% lên 211 tỷ đồng. Còn 6 tháng đầu năm 2022 Chứng khoán Tiên Phong đạt 1.473 tỷ đồng cộng doanh thu hoạt động và lãi sau thuế còn 92 tỷ đồng. 

Tuy vậy hoạt động kinh doanh 6 tháng đầu năm 2022 của Chứng Khoán Tiên Phong lại liên quan mật thiết tới một số mã trái phiếu của R&H. Cụ thể, trong kỳ công ty chứng khoán đã liên tục mua/bán số trái phiếu này, dẫn tới khoản lỗ ròng 111 tỷ đồng trong tổng số 187 tỷ đồng từ lãi/lỗ từ bán tài sản tài chính 

Con số này cũng cho thấy, ngoài vai trò sắp xếp tư vấn phát hành, Chứng khoán Tiên Phong còn giao dịch các trái phiếu này trên thị trường. Tổng giá trị giao dịch trái phiếu trong kỳ của công ty chiếm trên 97% tổng giá trị giao dịch của công ty.

Để hỗ trợ cho các hoạt động, Chứng khoán Tiên Phong cũng tiến hành tăng vốn ồ ạt, từ 400 tỷ đồng đến cuối năm 2019 đến nay vốn điều lệ công ty đã 2.000 tỷ đồng.